In welk hokje zit jij?

Door: Inge Vuijk mede oprichter Rehab Academy en auteur Revalideren is leren

​Waarom hebben mensen toch altijd de behoefte om zichzelf in een hokje te plaatsen. Een behoefte om ergens bij te horen of je ergens achter te kunnen verschuilen. Ik ben mantelzorger, ik ben manager, ik ben werkeloos, ik ben met pensioen, ik heb een eigen bedrijf. Ik ontmoet maar zelden iemand die dat niet doet. Als je er over nadenkt is dat eigenlijk heel raar. Wie je bent heeft niets te maken met in welk hokje je past. Die hokjes hebben te maken met de keuzes die je maakt en de dingen die je overkomen. Ze hebben echter niets te maken met hoe je in het leven staat en waar je gelukkig van wordt. En toch begrijp ik het wel. Van kind af aan worden we in hokjes ingedeeld. In klassen op basis van leeftijd. In niveau op basis van prestaties. In functies op basis van diploma’s. Gelukkig is die ordening aan het veranderen. Steeds vaker hoor je dat er gekeken wordt naar individuele talenten door een leerkracht, een bedrijf of door de maatschappij. Maar die verandering gaat langzaam. Te langzaam naar mijn idee.
 
Ziektebeeld als hokje
Ook mensen met een ziekte of beperking hebben de neiging om zich voor te stellen met hun aandoening. Alsof die van belang is voor wie ze zijn of wat ze doen. In sommige gevallen wordt het zelfs als excuus gebruikt. Volgens mij heeft wie je bent of wat je doet niets te maken met je medische dossier. Wat je toegevoegde waarde is staat los van de aandoening die je hebt. Het gaat veel meer over hoe je ermee om gaat. Toch kan ik ook dit gedrag plaatsen. Wanneer je een ziekte of beperking oploopt word je opgenomen op een afdeling o.b.v. die medische diagnose. De hele zorg is ingericht op basis van ziektebeelden en diagnoses. Al die indelingen staan echter los van wat iemand echt kan, doet, weet en toe te voegen heeft. Hoe je in het leven staat en wat je individuele talenten zijn, daar wordt op dat moment niet naar gekeken. Het ziektebeeld is leidend en niet de manier waarop je in het leven staat.
 
Waarvoor kom jij je bed uit?
Ik was zo blij toen ik hoorde dat het MINISTERIE VAN LEVEN was opgericht.  Een ministerie dat over alle hokjes heen denkt. Een ministerie dat je maar één vraag stelt. Wat wil jij met je leven doen? Die vraag is leeftijdsloos. Die vraag staat los van je ziekte, rol, functie of verzekering. Het is uiteindelijk de enige vraag die er toe doet. Waarvoor kom jij je bed uit? Waar wordt je gelukkig van? Om vervolgens te kijken naar wat en wie je nodig hebt om dat te bereiken.
De vraag doet tegelijkertijd wel een beroep op je eigen verantwoordelijkheid. En laat dat nou net zijn waar het lastig wordt. Eigen verantwoordelijkheid nemen is iets wat we de afgelopen decennia verleerd zijn. De tijd waarin we achterover konden leunen; de tijd van de sociale vangnetten; de tijd waarin je met een vast contract binnen was; de tijd waarin je van het wieg tot het graf verzekerd was voor alles wat je kon overkomen; de tijd waarin je de verantwoordelijkheid voor je ziekte bij de dokter neer kon leggen, ongeacht je eigen leef en eetpatroon. Die tijd is voorbij en dus is er een ministerie van leven dat daarbij aansluit.
 
Reflexiteit
We leven in een tijd waarin niets meer zeker is. Een tijd van aftakeling van verworven rechten of juist een tijd van nieuwe mogelijkheden. Een tijd waarin je zelf je eigen weg kunt bewandelen. Dat vraagt wel dat je je zekerheden en hokjes denken moet opgeven. Het vraagt om buiten de lijntjes te kleuren. Misschien vraagt het wel om zelf de kleurplaat te tekenen en daarna pas te gaan kleuren. Het vraagt om eigen regie en samenredzaamheid en om reflexiteit, een voor mij nieuwe term die ik onlangs voor het eerst hoorde. Reflexiteit gaat vooral over het vermogen om om te kunnen gaan met het onvoorspelbare. Wie reflexief is, staat open voor wat niet planbaar is en heeft de overtuiging daarbij te kunnen vertrouwen op zichzelf en op anderen.
 
Uit je comfortzone-hok
Volgens mij is dit precies waar het ministerie van leven voor staat. Het vermogen om uit het leven te halen wat erin zit, elke dag opnieuw. Of zoals Cruijff ooit zei: ‘als je gelukkig wilt zijn moet je iets gaan doen waar je gelukkig van wordt’. En dus iets anders gaan doen dan datgene waarvan je niet blij wordt en waardoor je je niet gelukkig voelt. Ik heb nog nooit mensen gelukkig zien worden die in een hok gestopt werden of die zichzelf ik een hok plaatsten. Hoog tijd om uit je comfortzone, je hokje, te stappen. Hét moment om je zekerheid overboord te zetten. Het momentum om eigen pad te gaan bewandelen, samen met het ministerie van leven. Ik hoop dat met het ministerie van leven de beweging naar een inclusieve samenleving sneller op gang komt. Een beweging los van alle hokken waar je wel of juist niet in past. Los van alle zekerheden waar mensen lui en passief van worden. Terug naar de bedoeling met een focus op meedoen en er toe doen.
In deze tijd van transitie en chaos heb je de keuze. Sta je op en ga je op zoek naar je eigen bedoeling? Of wacht je af tot iemand anders jou een bedoeling oplegt.
Ik ben Inge Vuijk en ik word blij van ontmoetingen met bevlogen mensen met lef. Wie volgt?
Of creëer ik daarmee juist weer een nieuw hokje?

---