Heimwee naar de AWBZ

Freek Lapré

Er worden nu honderden miljoenen uitgetrokken voor verbetering van de kwaliteit van de verpleeghuizen. Het beleid is er echter op gericht om mensen zoveel mogelijk thuis te houden en met behulp van allerlei arrangementen zorg tot op verpleeghuisniveau te organiseren. De werkelijkheid is anders.

Thuis blijven wonen met 'Volledig Pakket Thuis' (VPT)?
Mw. X woont zelfstandig in een zorgappartement in de directe omgeving van een zorgaanbieder. Ze is 92 jaar oud en wil liefst blijven wonen waar zij nu woont. Zij heeft veel mantelzorg om zich heen, maar uiteindelijk kunnen de dochters deze zorg niet 24 uur per dag afdekken. Er wordt daarom een indicatie voor langdurige zorg (WLZ) aangevraagd. De bedoeling en vraag van deze mevrouw is om de zorg middels een Volledig Pakket Thuis (VPT) te ontvangen waardoor verpleegzorg thuis kan worden geboden.

De zorgaanbieder in de directe omgeving van mevrouw X kan de VPT echter niet bieden. De vraag komt bij een andere zorgaanbieder (verpleeghuis) terecht. Deze aanbieder heeft de grens aan de productie van aantal VPT-cliënten bereikt en moet daarom toestemming vragen aan het zorgkantoor om uitbreiding krijgen. Daarop wordt niet bevestigend gereageerd maar verwezen naar de huidige regels en rekensystematiek. Deze zorgaanbieder moet op basis daarvan voor eigen risico de VPT bij deze mevrouw uitvoeren. Deze zorgaanbieder kan het zich echter niet veroorloven om de financiële risico’s (geleverde doch onbetaalde zorg) te dragen.
​
"Help me toch"
Mevrouw X krijgt een verpleeghuisplaats aangeboden bij de eerste zorgaanbieder.
Intussen schrijft deze 92–jarige mevrouw op een briefje “Help me toch”, want ze wil niet verhuizen naar een instelling maar blijven wonen waar ze nu is. De dochters geven aan dat ze liefst willen dat moeder nog voor de verhuizing stilletjes in haar slaap overlijdt, want verhuizen naar het verpleeghuis is niet wat zij wil en ook niet wat zij als mantelzorgers willen. 

In mei werd zij, tegen de zin in van haarzelf en de kinderen (en haar zorgomgeving) uiteindelijk toch opgenomen in een verpleeghuissetting.
Kort daarna is ze overleden. Haar familie berichtte dat zij na haar opname niet meer bewogen, gegeten of gedronken heeft. Ook sprak zij bijna niet meer.
De verpleegkundige kreeg een bedankje van de familie voor haar inspanningen in dit traject om haar thuis te houden, ook al was het niet de aanbieder waar zij in zorg kwam. Deze geharde HBO-V-er had het er toch maar moeilijk mee evenals de bestuurder.

Niet geholpen vanwege 'silo denken'
Dit voorbeeld toont aan dat het systeem voorkomt dat de wens/behoefte van de cliënt gehoord en gevolgd wordt. De opname binnen een verpleeghuis is daarnaast vele malen duurder dan het bieden van een VPT in de eigen woning.
Door silo denken van het zorgkantoor (VPT-productiecapaciteit en verpleeghuis-capaciteit) is deze mevrouw een waardig laatste levensperiode thuis onthouden. Dit omdat financiers alleen in spreadsheets denken, te ver afstaan van de praktijk en geen lef tonen om tot een passende oplossing te komen. Ook de miljoenen die nu worden uitgetrokken alleen voor de verpleeghuizen is gebaseerd op dit silo denken.

Oproep
Wanneer geven wij ruim baan voor zorgaanbieders in de langdurige zorg om creatief arrangementen te vormen waarbij de herkomst van financieringsstromen er niet toe doet?
Wat heb ik een heimwee naar die AWBZ waarin we na jaren eindelijk aan het einde van de vorige eeuw alle zorgvormen in één financieringsstroom hadden zitten om een zorgcontinuüm mogelijk te maken.
 
Freek Lapré,
​Internationaal strategisch adviseur, docent/onderzoeker TIAS Business School Tilburg, bestuurslid European Association of Homes and Services for the Ageing (EAHSA).
 

---