Door: Jan Bransen
Als je een zwaar leven hebt en je draagkracht afneemt, of gewoon soms even op is, of eigenlijk al lang kleiner is dan de last die je te dragen hebt, dan wil je soms gewoon even op verhaal komen. Dan wil je dat er iemand luistert. Gewoon iemand bij wie je terecht kunt met al je sores.

Dat moet liever niet iemand zijn die naar jouw hulpvraag probeert te luisteren. Want een hulpvraag heb je niet. Je hebt een zwaar leven.
Je hebt een steunvraag, wellicht, eerder dan een hulpvraag. Want een hulpvraag is klein en afgebakend. Een hulpvraag is een bureaucratisch construct.

Maar als je zorgen groot zijn en het leven onoverzichtelijk complex, als het leven eigenlijk meer van
​je vraagt dan je dragen kunt, dan wil je ook wel eens onbekommerd voor je uit kunnen praten. En dan wil je dat iemand luistert – luistert naar de complexiteit van jouw leven en de omvang van je zorgen.

Als zo iemand naar je luistert om jouw hulpvraag te achterhalen, dan is de kans groot dat zo iemand niet luistert. Althans niet naar jou. Hoe belangrijk het voor een goede hulpverlener ook is om naar de hulpvraag te leren en te kunnen luisteren – als iemand een zwaar leven heeft, dan heeft hij niet één, maar wel zeven, elf, of negenentwintig hulpvragen. En als jij als hulpverlener dan die ene vraag eruit probeert te halen waar jij met je specialisme iets mee kunt, dan hoor je het meeste niet. Zelfs als je bereidwillig genoeg bent om behulpzaam door te verwijzen naar al die collega’s van jou die ieder iets zouden moeten kunnen met elk van die andere hulpvragen, dan nog hoor je het belangrijkste niet.

Natuurlijk, het kan enorm helpen om een systematisch overzicht te krijgen van hoe de complexiteit van een zwaar leven vertaald kan worden in termen van netjes geïdentificeerde hulpvragen, maar de orde die je daarmee biedt of krijgt, is een orde die door ambtenaren begrepen wordt. Niet door iemand die een zwaar leven heeft. Want als je een onoverzichtelijk complex leven hebt, dan is dat juist omdat alles met alles samenhangt, en omdat het allemaal op jouw schouders drukt.

Als je dan ook nog over het bureaucratische talent moet beschikken om jouw steunvraag uiteen te kunnen leggen in vierentwintig hulpvragen, dan zinkt de moed je helemaal in de voeten. Dan heb je soms alleen maar iemand nodig die naar jouw steunvraag kan luisteren. Die daar de tijd voor heeft en het talent voor heeft.

Als het aan het Ministerie van Leven ligt, dan kan zo iemand best een ambtenaar zijn, een zorgverlener die in alle openheid en alle globaliteit naar jouw steunvraag luistert. Die gewoon echt naar je luistert. Iemand bij wie je met al je sores terecht kunt. En die vervolgens zijn collega’s – maar niet jou! – lastig valt met de vertaling naar desnoods wel vijfendertig hulpvragen die tussen de ambtelijke schotten verdeeld mogen worden.
Zulke steunverleners – daar zouden er wel meer van mogen zijn.

​Jan Bransen heeft dit blog ook geplaatst op zijn eigen website

En dan nog even dit:
Vanaf 2018 wordt de Wajong uitkering met 5% verlaagd naar 70% van minimum loon. Als verklaring staat er op de site van het UWV het volgende:
“Met de verlaging van de Wajong-uitkering wil het kabinet stimuleren dat mensen die kunnen werken aan het werk gaan. Als u arbeidsvermogen heeft, kunt u misschien met werken iets bijverdienen. Samen met de Wajong-uitkering kan uw inkomen dan hoger zijn dan wanneer u alleen Wajong zou krijgen.”
 
Nawoord
Mijn nichtje vroeg me dit blog namens haar te schrijven en hoopt dat er naar haar geluisterd wordt zodat er niet meer talenten in de knop worden gebroken. Ze hoopt dat ze een heel klein beetje bij mag verdienen zodat ze niet vanwege haar beperking eeuwig op het minimum hoeft te blijven. Meer werken kan ze helaas vanwege haar beperking niet.
​

​Lilianne Vos,
​beeldend kunstenaar met beperkt fysiek vermogen. 

Door: Inge Vuijk mede oprichter Rehab Academy en auteur Revalideren is leren

​Waarom hebben mensen toch altijd de behoefte om zichzelf in een hokje te plaatsen. Een behoefte om ergens bij te horen of je ergens achter te kunnen verschuilen. Ik ben mantelzorger, ik ben manager, ik ben werkeloos, ik ben met pensioen, ik heb een eigen bedrijf. Ik ontmoet maar zelden iemand die dat niet doet. Als je er over nadenkt is dat eigenlijk heel raar. Wie je bent heeft niets te maken met in welk hokje je past. Die hokjes hebben te maken met de keuzes die je maakt en de dingen die je overkomen. Ze hebben echter niets te maken met hoe je in het leven staat en waar je gelukkig van wordt. En toch begrijp ik het wel. Van kind af aan worden we in hokjes ingedeeld. In klassen op basis van leeftijd. In niveau op basis van prestaties. In functies op basis van diploma’s. Gelukkig is die ordening aan het veranderen. Steeds vaker hoor je dat er gekeken wordt naar individuele talenten door een leerkracht, een bedrijf of door de maatschappij. Maar die verandering gaat langzaam. Te langzaam naar mijn idee.
 
Ziektebeeld als hokje
Ook mensen met een ziekte of beperking hebben de neiging om zich voor te stellen met hun aandoening. Alsof die van belang is voor wie ze zijn of wat ze doen. In sommige gevallen wordt het zelfs als excuus gebruikt. Volgens mij heeft wie je bent of wat je doet niets te maken met je medische dossier. Wat je toegevoegde waarde is staat los van de aandoening die je hebt. Het gaat veel meer over hoe je ermee om gaat. Toch kan ik ook dit gedrag plaatsen. Wanneer je een ziekte of beperking oploopt word je opgenomen op een afdeling o.b.v. die medische diagnose. De hele zorg is ingericht op basis van ziektebeelden en diagnoses. Al die indelingen staan echter los van wat iemand echt kan, doet, weet en toe te voegen heeft. Hoe je in het leven staat en wat je individuele talenten zijn, daar wordt op dat moment niet naar gekeken. Het ziektebeeld is leidend en niet de manier waarop je in het leven staat.
 
Waarvoor kom jij je bed uit?
Ik was zo blij toen ik hoorde dat het MINISTERIE VAN LEVEN was opgericht.  Een ministerie dat over alle hokjes heen denkt. Een ministerie dat je maar één vraag stelt. Wat wil jij met je leven doen? Die vraag is leeftijdsloos. Die vraag staat los van je ziekte, rol, functie of verzekering. Het is uiteindelijk de enige vraag die er toe doet. Waarvoor kom jij je bed uit? Waar wordt je gelukkig van? Om vervolgens te kijken naar wat en wie je nodig hebt om dat te bereiken.
De vraag doet tegelijkertijd wel een beroep op je eigen verantwoordelijkheid. En laat dat nou net zijn waar het lastig wordt. Eigen verantwoordelijkheid nemen is iets wat we de afgelopen decennia verleerd zijn. De tijd waarin we achterover konden leunen; de tijd van de sociale vangnetten; de tijd waarin je met een vast contract binnen was; de tijd waarin je van het wieg tot het graf verzekerd was voor alles wat je kon overkomen; de tijd waarin je de verantwoordelijkheid voor je ziekte bij de dokter neer kon leggen, ongeacht je eigen leef en eetpatroon. Die tijd is voorbij en dus is er een ministerie van leven dat daarbij aansluit.
 
Reflexiteit
We leven in een tijd waarin niets meer zeker is. Een tijd van aftakeling van verworven rechten of juist een tijd van nieuwe mogelijkheden. Een tijd waarin je zelf je eigen weg kunt bewandelen. Dat vraagt wel dat je je zekerheden en hokjes denken moet opgeven. Het vraagt om buiten de lijntjes te kleuren. Misschien vraagt het wel om zelf de kleurplaat te tekenen en daarna pas te gaan kleuren. Het vraagt om eigen regie en samenredzaamheid en om reflexiteit, een voor mij nieuwe term die ik onlangs voor het eerst hoorde. Reflexiteit gaat vooral over het vermogen om om te kunnen gaan met het onvoorspelbare. Wie reflexief is, staat open voor wat niet planbaar is en heeft de overtuiging daarbij te kunnen vertrouwen op zichzelf en op anderen.
 
Uit je comfortzone-hok
Volgens mij is dit precies waar het ministerie van leven voor staat. Het vermogen om uit het leven te halen wat erin zit, elke dag opnieuw. Of zoals Cruijff ooit zei: ‘als je gelukkig wilt zijn moet je iets gaan doen waar je gelukkig van wordt’. En dus iets anders gaan doen dan datgene waarvan je niet blij wordt en waardoor je je niet gelukkig voelt. Ik heb nog nooit mensen gelukkig zien worden die in een hok gestopt werden of die zichzelf ik een hok plaatsten. Hoog tijd om uit je comfortzone, je hokje, te stappen. Hét moment om je zekerheid overboord te zetten. Het momentum om eigen pad te gaan bewandelen, samen met het ministerie van leven. Ik hoop dat met het ministerie van leven de beweging naar een inclusieve samenleving sneller op gang komt. Een beweging los van alle hokken waar je wel of juist niet in past. Los van alle zekerheden waar mensen lui en passief van worden. Terug naar de bedoeling met een focus op meedoen en er toe doen.
In deze tijd van transitie en chaos heb je de keuze. Sta je op en ga je op zoek naar je eigen bedoeling? Of wacht je af tot iemand anders jou een bedoeling oplegt.
Ik ben Inge Vuijk en ik word blij van ontmoetingen met bevlogen mensen met lef. Wie volgt?
Of creëer ik daarmee juist weer een nieuw hokje?